Στο ταξίδι προς τη μητρότητα αναρωτήθηκα εάν υπάρχει τέλεια μητέρα και πότε μπορεί μια μητέρα να χαρακτηριστεί, καλή ή κακή μητέρα. Η απάντηση ξεκαθάρισε μέσα μου, χρόνια αργότερα και μετά από μια διαρκή και επίμονη αναζήτηση. Όχι, δεν υπάρχει τέλεια μητέρα.

Αντί για τις έννοιες καλή και κακή μητέρα χρησιμοποιώ τους όρους επαρκής και ανεπαρκής μητέρα.

Επαρκής μητέρα είναι εκείνη που κοντά της, ένας γιος ή μια κόρη συναντούν πολύ περισσότερο ανακούφιση παρά πόνο. Η επάρκεια στη σχέση μεταξύ μητέρας και παιδιού γεννάει εναρμόνιση παρά δυσαρμονία. Δε μιλώ αναγκαστικά για μια τέλεια μητέρα αλλά είναι σίγουρα μια μητέρα που αποκαλύπτει στο παιδί της, την ανθρώπινή της διάσταση. Η τέλεια μητέρα ούτως ή άλλως δεν υπάρχει, ευτυχώς. Και λέω, ευτυχώς, γιατί, αν υπήρχε, θα στερούσε από παιδί της, το σκληρό και άμεσο βίωμα, του να αγαπά και να αγαπιέται από έναν άνθρωπο που έχει τις δικές του ανάγκες. Η επαρκής μητέρα έχει τα δικά της ενδιαφέροντα, η διάθεσή της διακυμαίνεται, τα συναισθήματά της έχουν το δικό τους χαρακτήρα και η επάρκεια της έγκειται στο να νοιάζεται και για τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού της.

Πώς ορίζεται η δύσκολη μητέρα

Οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι η σχέση με τα παιδιά τους ορίζεται με όρους ιδιοκτησίας, δηλαδή, ότι ανήκουν ο ένας στον άλλο. Αυτή η κοινή πεποίθηση δημιουργεί δυσλειτουργίες, κυρίως, όταν τα παιδιά βρίσκονται μετά την εφηβεία. Οι καυγάδες και οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια, είναι φυσιολογικό να συμβαίνουν, αρκεί η σχέση γονέων και παιδιών να είναι σε μεγάλο βαθμό ανακουφιστική, να είναι υποστηρικτική και να επικρατεί αυτό το αίσθημα, τελικά.

Η δύσκολη μητέρα, ο δύσκολος γονιός, όμως, δημιουργεί δεσμό μαζί σου που σε μπερδεύει, σε ταράζει , αντί να νιώθεις ανακούφιση από τη σχέση, νιώθεις πόνο. Οι βασικότεροι τρόποι που λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε γονιό και παιδί, ένας τέτοιος δεσμός, είναι ότι το παιδί, αφενός δέχεται συνεχή κριτική, σαρκασμό, απαιτήσεις, παραβίαση και θυμό. Αφετέρου, τα λόγια του και οι πράξεις του διαστρεβλώνονται συστηματικά. Και τότε, το παιδί βάζει σε δεύτερη μοίρα τις επιθυμίες του ή τις σκέψεις του ή τις πράξεις του για να εξασφαλίσει μια σχέση με τη μάνα του .

Δύσκολη μητέρα είναι εκείνη που φέρνει το παιδί της αντιμέτωπο με το εξής δίλλημα:

Ή θα αναπτύξεις σύνθετους και περιοριστικούς μηχανισμούς μέσα σου ,για να διατηρήσεις μια σχέση μαζί μου, με τους δικούς μου όρους ή θα υποστείς γελιοποίηση, απαξίωση και απόρριψη από μένα. Δηλαδή, ή θα καταπιείς αυτό που είσαι και θα γίνεις αυτό που θέλω ή θα σε απορρίψω. Όπως καταλαβαίνουμε, αυτό δεν είναι εύκολο για κανένα παιδί. Δεν μπορεί το παιδάκι να πει «Δε με νοιάζει αν θυμώνεις και δε με εγκρίνεις» μαμά, «Δεν με νοιάζει αν θα με φροντίσεις». Το παιδί τρομοκρατείται. Ακόμα και ως ενήλικες, δεν είμαστε πρόθυμοι να αρνηθούμε την αγάπη της μητέρας μας, του γονιού μας, ακόμη και αν προκαλεί πόνο.

Οι ιδιαίτερες στρατηγικές που αναγκάζεται το παιδί να αναπτύξει μεγαλώνοντας με δύσκολη μητέρα/γονέα.

Η δύσκολη μητέρα αναγκάζει το παιδί της να αναπτύξει φόβο, άγχος και σύγχυση.

Άγχος για το πως θα αντιδράσει η μητέρα του. Αυτή η επαγρύπνηση, μη τυχόν κάνει κάτι λάθος, συνεχίζεται και στις σχέσεις του ατόμου με τους άλλους ανθρώπους, για πολύ καιρό αφού ενηλικιωθεί, ακόμα και αν φύγει από το σπίτι.

Φόβος. Ενώ πασχίζει το παιδί να εξηγηθεί, να υπερασπιστεί τον εαυτό του, όλες του οι προσπάθειες διαστρεβλώνονται. Η μητέρα του εξαπολύει νέες κατηγορίες. Το παιδί προσπαθεί να την ηρεμήσει και, δυστυχώς, πυροδοτεί κι άλλο ξέσπασμα. Εκείνη έχει το απόλυτο δίκιο και το παιδί το απόλυτο άδικο. Ό,τι εκείνη προσάπτει στο παιδί, το παιδί το αξίζει. Και αυτό το μοτίβο επαναλαμβάνεται στις ενήλικες σχέσεις του παιδιού.

Σύγχυση. Η βούληση του παιδιού υποτάσσεται στη βούληση του γονιού. Η δύσκολη μητέρα εκμεταλλεύεται την ανάγκη του παιδιού της για αγάπη και φροντίδα. Θα σε φροντίσω αν μπορώ να σε ελέγχω και να σε χειρίζομαι. Και αν δεν ικανοποιήσεις τις ανάγκες μου θα σε περιμένει το σκοτάδι. Το παιδί νιώθει αγανάκτηση και ότι δεν ακούγονται οι απόψεις του και τα συναισθήματά του. Το παιδί μαθαίνει να καταπίνει την επιθυμία του και τη κρατάει στα βάθη της ψυχής του.

(Αποσπάσματα από το Αναλύοντας τη Σκηνή με θέμα, Αναμέτρηση Μητέρας & Κόρης: https://youtu.be/MHWxsjME2Uo)

Σοφία Μίαρη - Πτυχίο Ψυχολογίας – Φιλόλογος – Νοσηλεύτρια, MSc, PhDs.

Life Wings – Σοφία Μίαρη & Γιάννης Γιαννόπουλος

email: sjlifewing@gmail.com

Facebook: https://www.facebook.com/sjlifewings


#life_wings #αναλύοντας_τη_σκηνή #αξίες #αρχές #χαρακτήρας #σχέσεις #life_wings_blog #ψυχική_ανθεκτικότητα #ενσυνείδιση #μητέρα #γονείς