Sözlükte şeref, izzet, büyüklük
mânâlarına gelen “keramet”;
lütuf, ihsan, cömertlik, anlamındaki
“kerem” kelimesiyle
aynı kökten gelir. Istılahta keramet ise;
lüzumu anında, bazen isteyip dilemekle,
bazen de irade ve talep söz konusu olmadan,
evliya, asfiya, ebrâr ve mukarrabîn
hazerâtına Rahman ü Rahîm’in hususî bir
utûfetinin unvanı olagelmiştir. Enbiya-i
izâm hazerâtının nübüvvet davalarını tasdike
matuf Allah’ın yaratmasıyla onların
ortaya koydukları mucizelerin, o zevât-ı
kirâma tebeiyyet-i tâmme ile ittiba edenlerin
elinde zuhur eden, zılliyet planında,
harika türünden bir örneğidir keramet.
Dilemeye bağlı veya dilemeden Hak yaratmasıyla
meydana gelen böyle harikulade
şeylere mazhar olan, nur-i nübüvvetle serfiraz
“ehlullah” diyeceğimiz o yüce kâmet
zevat da “sahib-i keramet” unvanıyla yâd
edilegelmiştir.
İlimleri Hak’tan, marifetleri O’nun farklı
bir teveccühü bu mümtaz kimselerin
ilim ve irfanlarının, kalbî ve ruhî hayata
yönlendirmeye, aşk u iştiyak-ı likâullaha
tevcihe, O’nu âleme sevdirmeye, gönüllerde
iman ü iz’an meşalesi tutuşturmaya,
rıza ve rü’yet-i Hak arzusu uyarmaya, bu
konularda “im’ân-ı nazar”a ve bunlarda da
devam ve temâdîye vesile olması şeklindeki
harika zuhurata “keramet-i ilmiye” denegelmiştir
ki, bu türden bir ikram-ı ilâhî,
Cenab-ı Hakk’ın sevdiklerine en büyük ihsanı
olsa gerek…
Bunun yanında tekvînî mahiyette olağanüstü
harikalar da “keramet-i kevniye”
diye anılagelmiştir ve avam nazarında
daha ziyade câlib-i dikkat olmasına rağmen
erbabınca keramet-i ilmiyeye nispeten
ikinci derecede addedilmektedir.
Hîn-i hâcette böyle bir harikanın ortaya
konması, dinî-içtimaî bir faydaya bağlı ve
hedeflerin en yücesinin gönüllere ve dillere
duyurulmasına vesile ise -irade şart-ı
âdî- böyle bir tasarruf matlup ve mergup
olmasına mukabil, şahsın kendini ifade etmesi
adına ortaya konmuşsa merduttur ve
istidraç olma ihtimali söz konusudur.