جلسهٔ شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۱۷خرداد در وین آغاز شد. یکی از مسائل مهم مورد بررسی در این دور از اجلاس حکام، پرونده رژیم ایران است. از چند روز پیش گزارش آژانس درباره رژیم ایران میان اعضا توزیع شد که در آن نسبت به پاسخگو نبودن رژیم آخوندی به ابهامات آژانس، ابراز نگرانی شدید شده است.

رافائل گروسی در کنفرانس مطبوعاتی خود به همین نگرانی‌ها اشاره کرد و گفت: «توقعات من از پاسخ‌های رژیم ایران برآورده نشده» و دربارهٔ برنامهٔ هسته‌یی رژیم گفت: «ما با دولتی مواجهیم که یک برنامهٔ جاه‌طلبانه اتمی دارد و اورانیوم را بسیار نزدیک به سطح استفاده نظامی غنی می‌کند»؛ آنگاه تأکید کرد: «آنچه می‌گذرد بسیار جدی است».



گزارش آژانس اگر بی‌سابقه نباشد، کم‌سابقه است. نخستین‌بار که آژانس درباره رژیم آخوندی گزارش داد، در پی افشای سایت‌های مخفی و حساس نطنز و اراک توسط مقاومت ایران (۲۳مرداد۱۳۸۱) بود. همان زمان پرونده‌یی با عنوان پی.ام.دی (ابعاد احتمالی نظامی برنامهٔ هسته‌یی رژیم ایران) توسط آژانس باز شد. در این پرونده آژانس ۱۱سؤال فنی درباره برنامهٔ هسته‌یی آن در برابر رژیم گذاشت؛ اما رژیم حاضر به پاسخگویی نشد؛ چرا که پاسخ به آن سؤالات پرده از پروژهٔ بمب‌سازی اتمیش برمی‌داشت. گزارش آژانس و پرونده پی.ام.دی زمینه‌ساز ارجاع پرونده رژیم آخوندی به شورای امنیت، اعمال ۶قطعنامهٔ تحریمی و قرار گرفتن رژیم ذیل فصل ۷منشور ملل متحد، به‌عنوان تهدید جهانی شد.



در سال۹۴ به یمن سیاست مماشات کشورهای غربی که می‌خواستند به‌هر قیمت برجام را به امضا برسانند، آلمان با حمایت سایر کشورهای ۵+۱ قطعنامه‌یی ارائه داد که آژانس را موظف به تعلیق پرونده پی.ام.دی می‌کرد؛ بدین ترتیب برای چند سال تیغ این پرونده از بالای سر رژیم آخوندی به‌کنار رفت.

اما اکنون پس از کشاکش‌های اخیر میان آژانس و رژیم، رافائل گروسی در گزارش جدید آژانس از ابهامات جدید آژانس درباره ۴محل مشکوک رژیم خبر می‌دهد. گروسی تأکید می‌کند به‌ویژه در ۳مکان مشکوک، «آثار اورانیوم با منشاء انسانی» پیدا کرده است. مدیرکل آژانس آنگاه می‌گوید رژیم ایران به هیچ‌کدام از سؤالات قبلی (۱۱سؤال) و ابهامات کنونی (۴مکان مشکوک) پاسخی نداده است. از این رو در این دور از نشست شورای حکام، حتی اگر به‌خاطر مذاکرات وین قطعنامه‌ای هم علیه رژیم تصویب نشود و کشورهای عضو به بیانیه علیه رژیم اکتفا کنند، باز برای رژیم بسیار خطرناک و پرهزینه است؛ چرا که ثبت شدن گزارش آژانس و نگرانی‌های شدید این ارگان دربارهٔ مکانهای مشکوک و وجود «اورانیوم بسیار نزدیک به سطح نیاز برای استفادهٔ تسلیحاتی» در آنها، بار دیگر پرونده پی.ام.دی را روی میز آورده و آن را به‌عنوان شمشیر داموکلس بالای سر رژیم قرار داده است.



وضعیتی که هر چه بیشتر رژیم را در تنگنا و اجبار قرار می‌دهد که در مذاکرات وین یکی از دو مسیر مرگ را انتخاب کند. یا زهر بخورد از برنامهٔ موشکی و دخالت منطقه‌یی و... خود دست بکشد، که به گفتهٴ خامنه‌ای «تنزل بی‌پایان» است؛ یا زیر میز مذاکرات بزند و با جامعهٔ جهانی سرشاخ شود، که به‌ویژه با این گزارش آژانس، به‌سرعت پرونده‌اش به شورای امنیت ارجاع و ذیل فصل ۷منشور ملل متحد قرار می‌گیرد که پیامد‌های بسا خطرناک بعدی را برای نظام خواهد داشت.