محمد جواد ظریف وزیر خارجه آخوند روحانی: «ما هیچ مطالبه غیرعادی نداریم و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم پایبندی ما را تأیید کرده است. همان‌گونه که دولت ترامپ بر ایران اعمال فشار می‌کرد، دولت بایدن نیز همان کار را می‌کند... ما به همه آنچه امضا کرده‌ایم پایبند هستیم. به آمریکا توصیه می‌کنیم هر چه سریع‌تر اقدامی انجام دهد، زیرا فرصت کم است... ما در دهه نود قرن گذشته غنی‌سازی بیست درصدی را برای اهداف صلح‌آمیز انجام دادیم. ما سلاح هسته‌یی نمی‌سازیم و امکان ندارد از چنین سلاحی استفاده کنیم و حتی از سلاح شیمیایی هم استفاده نمی‌کنیم. آمریکا نمی‌تواند از ما بخواهد به مذاکره از نقطه صفر برگردیم» (سایت حکومتی انتخاب ۲۵اسفند۹۹).

***

این‌ها بخشی از اظهارات محمدجواد ظریف وزیر خارجهٔ حکومتی است که گمان می‌کرد با عر و تیز و سرکشی‌های اتمی می‌تواند دوباره به عصر باج‌گیری برگردد. با همین تصور خام بود که خامنه‌ای نیز طاقچه بالا می‌گذاشت و ارد خنثی کردن تحریم‌ها را می‌داد. معلوم شد، نه می‌تواند تحریم‌ها را خنثی کند و نه به عربده‌کشی‌های اتمی ادامه دهد. آن‌همه گلوپاره کردن و یقه‌درانی در مجلس ارتجاع برای مصرف داخلی و گرفتن پز مذاکره ممنوع بود. در عمل و در کنش واکنش‌های روزانه آنچه به‌چشم می‌خورد، التماس ذلیلانه برای مذاکره در عین سرخ نگه‌داشتن صورت نظام با سیلی‌های مکرر و شعارهای تکراری و سست‌مایه است.



کالبدشکافی سخنان ظریف
صرف‌نظر از فریبکاریها و ایز گم کردن‌ها، در صحبت‌های محمدجواد ظریف چند موضوع قابل تعمق است:

۱ـ گزاره‌ها حاکی از آن است که در زمینهٔ برجام، تیک‌تاک ثانیه‌ها به ضرر فاشیسم دینی است. به این موضوع در خلال همین نوشتار خواهیم پرداخت.

۲ـ پیش‌تر وزیر اطلاعات خامنه‌ای، وضعیت نظام را در محاصرهٔ بحرانها، به گربهٔ گیر افتاده در سه‌کنج تشبیه کرده و پنجول بمب‌اتمی را به‌عنوان یک راه‌چارهٔ اضطراری نشان داده بود، اینک هر کدام از سردمداران نظام قسم و آیه یاد می‌کنند که ساخت بمب حرام است و ما این‌کاره نیستیم. «ما سلاح هسته‌یی نمی‌سازیم و امکان ندارد از چنین سلاحی استفاده کنیم و حتی از سلاح شیمیایی هم استفاده نمی‌کنیم ـ محمدجواد ظریف». توجه می‌کنید می‌گوید حتی از سلاح شیمیایی هم استفاده نمی‌کنیم.

این تلرانس از کدام اضطرار ناشی می‌شود؟

۳ـ ظریف می‌گوید «آمریکا نمی‌تواند از ما بخواهد که به مذاکره از نقطهٔ صفر برگردیم». بر اساس برهان خلف باید این نتیجه را گرفت که چنین فرضی در کار است و رژیم در این منگنه قرار دارد. یعنی بازگشت به برجام ۲۰۱۵ یک سراب است.

۴ـ «ما هیچ مطالبهٔ غیرعادی نداریم»! معنی این جمله چیست؟ مگر خامنه‌ای در ۱۹دی ۹۹ نگفت؟ «اگر تحریم‌ها برداشته شد، برگشت آمریکا به برجام معنایی خواهد داشت. مسأله خسارتها هم وجود دارد که در مراحل بعدی دنبال خواهد شد اگر تحریم‌ها برداشته نشد برگشت آمریکا به برجام نه تنها به نفع ما نیست بلکه به ضرر ما هم خواهد بود و نفعی هم ندارد». . آیا رژیم از این مطالبهٔ مهم دست کشیده است؛ اگر آری، چرا؟



از خوش‌بینی تا سرخوردگی
گفتیم پارامتر زمان به زیان فاشیسم مذهبی است. روزنامهٔ حکومتی شرق ۲۵اسفند۹۹ ضمن اعتراف به این موضوع آن را مقداری باز می‌کند و می‌نویسد: «... هر چه تعلل شود، جریان مخالف برجام در واشنگتن به موانع لغو تحریم‌ها اضافه و آنها را به تدریج تحکیم و تثبیت خواهد کرد. ضمن این‌که در زمان تعلل، اتفاقات برساخته‌ای از قبیل کشته‌شدن سرباز آمریکایی در عراق یا حمله اسراییل به کشتی‌ها یا مواضع نزدیک به ایران در سوریه ـ ممکن است مسیر تعامل مسالمت‌آمیز را کاملاً منحرف کند. از این‌رو، به نظرم «زمان» فاکتور مهمی است که در احیا یا فروپاشی برجام نقش قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت».



فراتر از پارامتر زمان، اکنون استیصال، سرخوردگی و احساس بن‌بست در رابطه با سرنوشت برجام، جای خوش‌بینی ماههای پیش را در سراپای رژیم گرفته است.

«انتشار بیانیه جو بایدن که در رسانه‌ها با عنوان «راهنمای موقت راهبرد امنیت ملی آمریکا» مطرح گردید، بیانگر فقدان تغییر در سیاست‌های آمریکا است. در واقع این بیانیه واجد هیچ نکته جدیدی نبود و باعث سرخوردگی کسانی شد که پس از دونالد ترامپ و حوادث این دوره، انتظار داشتند تغییراتی در رویکردهای آمریکا اتفاق بیفتد» (کیهان. ۲۵اسفند۹۹).

در روند اخیر، نظام آخوندی روز‌به‌روز مجبور به عقب‌نشینی بیشتری شده است؛ تا جایی که اکنون صحبت از این است که برای خروج از این تنگنا باید در دکترین دفاعی و هسته‌یی خود تجدیدنظر کند.

«اگر احیای برجام مقدور نبود، معتقدم لازم است ایران به انجام یک بازنگری جدی و اساسی در حوزه «دکترین دفاعی» و «دکترین هسته‌ای» خود بپردازد و سپس وضعیت جدید را سکویی برای مذاکرات جامع با آمریکا ـ با هدف رسیدن به شرایط «دتانت» ـ قرار دهد» (شرق. ۲۵اسفند۹۹).

***

از این منظر شتابزدگی وزیر خارجهٔ آخوندها برای مذاکره قابل فهم می‌شود. آری، زمان به زیان فاشیسم دینی است. این موضوع فقط در زمینهٔ اتمی و برجام صادق نیست، قبل از هر چیز بحرانهای لاعلاج دوران سرنگونی در برابر خامنه‌ای صف کشیده‌اند. وقتی در یک بازهٔ زمانی کوتاه از ادعای مذاکره نکردن به التماس برای مذاکره می‌رسد، به‌یقین در مدت زمانی کوتاه‌تر به نقطه‌ای خواهد رسید که راه پس و پیش نخواهد داشت. آن نقطه به‌سرعت در حال فرا رسیدن است.