11 JUN. 2024 · Γεια σας. Καλώς ήρθατε στην κοινή σειρά podcast του Memory Centre, του Legal Centre Lesvos και των Community Peacemaker Teams, «Διασχίζοντας το Αιγαίο: Ένας αιώνας ανθρώπων σε κίνηση". Συνεχίζουμε να μιλάμε για την ανταλλαγή πληθυσμών που πραγματοποιήθηκε πριν από έναν αιώνα, τη ρόλο της στην κοινωνική μνήμη και την αντανάκλασή της στις σημερινές μορφές μετανάστευσης. Στο τελευταίο μας επεισόδιο, πριν από ένα μικρό διάλειμμα, μιλήσαμε για τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και τις ιστορίες όσων έμειναν αλλά και όσων έφυγαν. Σήμερα, θα επικεντρωθούμε στο πώς η ανταλλαγή και οι μετανάστες ανακατασκεύασαν την αστική γεωγραφία και τον δημόσιο χώρο όταν έφτασαν στην Ελλάδα, ειδικά στη Μυτιλήνη, την πρωτεύουσα της Λέσβου. Καλεσμένη μας είναι η Δήμητρα Γλεντή. Η Δήμητρα σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στην Κοινωνική Ανθρωπολογία και Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Λέσβο το 2023. Σημειώστε ότι υπάρχουν δύο διαφορετικά Πανεπιστήμια Αιγαίου στις δύο πλευρές του Αιγαίου, κάτι που είναι μια μάλλον σημαντική λεπτομέρεια για το πλαίσιο της σειράς podcast μας. Στο έργο της με τίτλο “Κατοικώντας στις παρυφές της πόλης: Συγκρότηση και μετασχηματισμοί των προσφυγικών συνοικισμών της Μυτιλήνης” η Δήμητρα επικεντρώθηκε στη διαμόρφωση και τον μετασχηματισμό των προσφυγικών οικισμών στη Λέσβο. Η Δήμητρα κατάγεται από τη Λέσβο. Ως εκ τούτου, μας αφηγείται τη χωρική ιστορία της πόλης τη τη διττή ματιά της ντόπιας και της ερευνήτριας που διεξάγει ακαδημαϊκές μελέτες στον τομέα αυτό. Στο έργο της εστιάζει στο πρόσωπο της πόλης πριν από την ανταλλαγή, στο πώς αυτοί που ήρθαν με την ανταλλαγή επηρέασαν αυτή τη δημόσια εικόνα και στο πώς αυτή η χωρικότητα αναπτύχθηκε βήμα προς βήμα μέχρι τη δεκαετία του 1970. Η Δήμητρα εξηγεί την ανάπτυξη των προσφυγικών γειτονιών στη Μυτιλήνη, την ταξική τους προέλευση και τους ρόλους των φύλων μέσα στα νοικοκυριά, και επιπλέον, πώς όλοι αυτοί οι παράγοντες έχουν μεταμορφώσει χωρικά τη πόλη τον τελευταίο αιώνα. Ως νησιώτισσα, μας δίνει ένα στιγμιότυπο από τη Λέσβο για την αστική μνήμη, την αντίσταση και τη χωρικότητα υπό το πρίσμα των συνδέσεων μεταξύ των μεταναστών που ήρθαν στο νησί το 2015 και μετά, και των ιστοριών που άκουσε από τους πρόσφυγες της ανταλλαγής. Μας αφήνει στοιχεία για το τι μπορεί να μας περιμένει χωρικά και τα επόμενα χρόνια.

3 ABR. 2024 · Καλώς ήρθατε και πάλι στη σειρά podcast "Διασχίζοντας το Αιγαίο: Ένας αιώνας ανθρώπων σε κίνηση"! Συνεχίζουμε μιλώντας για τον πληθυσμό που δεν συμμετείχε στην ανταλλαγή, αλλά επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από το εθνικιστικό της πνεύμα. Στο προηγούμενο επεισόδιο μιλήσαμε για τις εμπειρίες των Ελλήνων της Ίμβρου. Σε αυτό το επεισόδιο φιλοξενούμε τον Foti Benlisoy και στρέφουμε την προσοχή μας στους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης.  Ο Foti αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές του σπουδές στο τμήμα ιστορίας του Πανεπιστημίου Boğaziçi. Έχει συνεργαστεί με πολλούς εκδοτικούς οίκους και περιοδικά ως μεταφραστής και επιμελητής για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι ένας από τους ιδρυτές του εκδοτικού οίκου Istos. Ο Mert Koçak πραγματοποίησε τη συνέντευξη με τον Foti στα τουρκικά. Η Merve Bakdur συνόψισε και σχολίασε το επεισόδιο στα αγγλικά, και οι Community Peacemaker Teams έκαναν το ίδιο στα ελληνικά.  Ο Foti ξεκινά εξηγώντας τις αιτίες της πληθυσμιακής συρρίκνωσης που βιώνουν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι μεγάλα ιστορικά γεγονότα όπως ο έκτακτος ειδικός φόρος επί της περιουσίας που επιβλήθηκε το 1942, τα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου το 1955, ο διωγμός των Ελλήνων το 1964 και η εισβολή στην Κύπρο το 1974, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη μείωση του ελληνικού πληθυσμού. Ωστόσο, ο Foti υπογραμμίζει ότι οι πρακτικές διακρίσεων στην καθημερινή ζωή, είναι εξίσου σημαντικές με αυτά τα μεγάλα γεγονότα. Αναφερόμενος στις συνέπειες της πληθυσμιακής συρρίκνωσης, ο Foti εξηγεί ότι οι Έλληνες έχασαν τους λαϊκούς και εθνικούς τους ηγέτες κατά τη διαδικασία αυτή. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμού, η διαδικασία διαμόρφωσης της πολιτικής από μη θρησκευτικούς θεσμούς κατά την περίοδο του Τανζιμάτ διακόπηκε, και το Πατριαρχείο ανέκτησε την ηγετική του θέση. Στη συνέχεια, ο Foti συζητά τι σήμαινε για τους Έλληνες να είναι Κωνσταντινουπολίτες και πώς διατήρησαν αυτή την ταυτότητα.

19 MAR. 2024 · Καλώς ήρθατε και πάλι στο podcast, "Διασχίζοντας το Αιγαίο: Αιγαίο: Ένας αιώνας ανθρώπων σε κίνηση"! Στα προηγούμενα επεισόδια, εμβαθύναμε στις ιστορίες όσων έχουν οικογενειακή ιστορία συνδεδεμένη με την ανταλλαγή. Σε αυτό το επεισόδιο, διερευνούμε τον αντίκτυπο στην Ίμβρο, μια περιοχή της οποίας ο πληθυσμός δεν συμπεριλήφθηκε στην ανταλλαγή, αλλά επηρεάστηκε βαθιά από τον εθνικιστικό της ζήλο. Καλεσμένος μας σε αυτό το επεισόδιο είναι ο Stelyo Berber, ένας μουσικός που γεννήθηκε στην Ίμβρο. Μετά από χρόνια που πέρασε στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη, επέστρεψε στην Ίμβρο και τώρα υπηρετεί ως δάσκαλος μουσικής και διευθυντής στο Ελληνικό Δημοτικό Σχολείο των Αγίων Θεοδώρων. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να διατηρήσει την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά μέσω του  Εκπαιδευτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου της  Ίμβρου. Δεδομένου ότι οι επιπτώσεις της ανταλλαγής επεκτάθηκαν πέρα από τους αρχικά  εκτοπισμένους, διευρύνουμε τη συζήτησή μας για να συμπεριλάβουμε περιοχές και άτομα που επηρεάστηκαν έμμεσα. Ο Στέλιος ρίχνει φως στο παρελθόν και το παρόν της Ίμβρου, όπου ο ελληνικός πληθυσμός μειώθηκε μετά την ανταλλαγή. Καθ' όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, η συνεχιζόμενη μετανάστευση προήλθε σε μεγάλο βαθμό από τις κρατικές πολιτικές και τις περιφερειακές πολιτικές συνθήκες. Ο Στέλιος συζητά τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι αναχωρούντες ή οι βίαια εκτοπισμένοι Έλληνες από την Ίμβρο, μαζί με τη μερική καταστροφή της περιουσίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Διερευνά επίσης τον τρόπο με τον οποίο διατηρούνται και μεταδίδονται οι μνήμες της Ίμβρου. Τέλος, μοιράζεται τα κίνητρα, τις ελπίδες και τις ανησυχίες όσων, όπως ο ίδιος, επέστρεψαν στην Ίμβρο τα τελευταία χρόνια.

27 FEB. 2024 · Καλώς ήρθατε και πάλι στο podcast «Διασχίζοντας το Αιγαίο: Ένας αιώνας ανθρώπων σε κίνηση»! Ξεκινάμε ένα ακόμη σκέλος του ταξιδιού μας, ακολουθώντας τα βήματα των μεταναστ(ρι)ών και των προσφύγων, οι ιστορίες των οποίων έχουν αφήσει ανεξίτηλο σημάδι στο τοπίο του Αιγαίου. Σε αυτό το επεισόδιο, μαζί με την Merih Erol, μελετάμε την περίπτωση των Αρμενίων που αναζήτησαν καταφύγιο στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1920, μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Τη https://open.spotify.com/episode/4ydQOElAUtROnQLJef7UIH?si=5380d497173248f0 με την Merih Erol διεξήγαγε η Noémi Lévy-Aksu. Η Ece Koçak συνόψισε και σχολίασε το επεισόδιο της Merih στα https://open.spotify.com/episode/0zAiKb8PdjQB3Ms9a8CoZS?si=35f6b9a3d2444e76, ενώ οι Community Peacemaker Teams έκαναν το ίδιο στα ελληνικά. Η Merih διηγείται πώς άρχισε να ενδιαφέρεται για αυτή τη λιγότερο διερευνημένη πτυχή της μεταναστευτικής ιστορίας. Συζητάμε για τα κίνητρα των Αρμενίων που μετανάστευσαν στην Ελλάδα εκείνη την εποχή, καθώς και για τις αμέτρητες προκλήσεις που αντιμετώπισαν κατά την άφιξή τους. Επιπλέον, διερευνούμε τα αμοιβαία οφέλη που μπορούν να προσφέρουν ιστορικές μελέτες, όπως η συγκεκριμένη, στον τομέα των προσφυγικών σπουδών, και αντίστροφα. Τέλος, εξετάζουμε το πώς η μνήμη αυτού του εκτοπισμού αντηχεί στις νεότερες γενιές των Ελληνο-αρμενίων, διαμορφώνοντας τις ταυτότητές τους. Μια σύντομη σημείωση για τα μελλοντικά κεφάλαια αυτού του podcast: Από αυτό το κεφάλαιο και μετά, θα ξεκινήσουμε να ασχολούμαστε με τις κοινότητες που δεν αποτέλεσαν μέρος της συμφωνίας της ανταλλαγής, αλλά που επηρεάστηκαν από τις περιστάσεις που κατέστησαν εφικτή την ανταλλαγή. Στα επόμενα κεφάλαια, θα επικεντρωθούμε στην εμπειρία των Ελλήνων της Ίμβρου και της Κωνσταντινούπολης.

13 FEB. 2024 · Καλώς ήρθατε και πάλι στο "Διασχίζοντας το Αιγαίο: Ένας αιώνας ανθρώπων σε κίνηση", όπου θα εμβαθύνουμε στις ιστορικές και σύγχρονες μεταναστεύσεις κατά μήκος του Αιγαίου. Είμαστε εδώ με ένα ακόμη επεισόδιο, όπου ακούμε τις αφηγήσεις όσων έχουν οικογενειακές ιστορίες από την περίοδο της ανταλλαγής. Καλεσμένος μας σε αυτό το επεισόδιο είναι ο Veli Başyiğit. Ο Veli, εργάζεται στον τομέα του πολιτισμού, εστιάζει στην κοινωνική μνήμη, στην αντιμετώπιση δύσκολων παρελθόντων, στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και στη διάδοση της γνώσης με δημιουργικούς τρόπους. Η πρωτότυπη γλώσσα του επεισοδίου είναι η https://open.spotify.com/episode/2xlIia4pdVIM6qItOqSTSH?si=442739e301ec4276. Ο Mert Koçak συνοψίζει και σχολιάζει το επεισόδιο στα https://open.spotify.com/episode/5rx1u7zgSKCZZv0odmHRk1?si=01a3ba3410b54f1b, ενώ το ίδιο έκαναν και οι Community Peacemaker Teams στα ελληνικά. Ο Veli μιλάει για τις διάφορες αναγκαστικές μεταναστεύσεις που υπέστη η οικογένειά του. Ορισμένοι συγγενείς εκτοπίστηκαν λόγω των εντάσεων και των συγκρούσεων στην περιοχή του Αιγαίου πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ άλλοι αναγκάστηκαν να μετεγκατασταθούν στην Τουρκία ως αποτέλεσμα της ανταλλαγής πληθυσμών. Ο Veli μοιράζεται σημαντικές αφηγήσεις που αναδεικνύουν πώς η μετανάστευση για διαφορετικούς λόγους και μέσω διαφορετικών μεθόδων μπορεί να αποφέρει ποικίλες επιπτώσεις στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας. Η γιαγιά του Veli, που έφτασε στην Τουρκία χωρίς τη σχετική νομική προστασία που της παρείχε ένα μεταναστευτικό κίνημα όπως η ανταλλαγή πληθυσμών, τονίζει πιο έντονα την τουρκική της ταυτότητα. Αντίθετα, ο παππούς του, που συμμετείχε στην ανταλλαγή, διατηρεί την κρητική του ταυτότητα, δεν εγκαταλείπει τα ελληνικά και την ελληνική μουσική. Ο Veli υπογραμμίζει τη σημασία της υιοθέτησης πολλαπλών ταυτοτήτων σε αντίθεση με τις προσπάθειες ομογενοποίησης των εθνών-κρατών. Αναπτύσσει τον τρόπο με τον οποίο οι επόμενες γενιές μετά τη μετανάστευση διατηρούν την κρητική τους ταυτότητα με διάφορα μέσα: ασχολούνται με την ελληνική μουσική, μαθαίνουν τη γλώσσα, μαγειρεύουν κρ&et

30 ENE. 2024 · Καλώς ήρθατε και πάλι στο podcast «Διασχίζοντας το Αιγαίο: Ένας αιώνας ανθρώπων σε κίνηση», στο οποίο αρχίζουμε μια εξερεύνηση της ιστορικής και σύγχρονης πορείας της μετανάστευσης στο Αιγαίο. Σε αυτό το επεισόδιο, θα επιχειρήσουμε μια διερεύνηση της Ανταλλαγής Πληθυσμών, των επακολούθων της και της μνήμη της στο σήμερα, μέσα από ιστορίες ανθρώπων που έχουν/είχαν συγγενείς στις οικογένειές τους, οι οποίοι/ες ανήκαν στον πληθυσμό που ανταλλάχθηκε. Προσπαθούμε να κατανοήσουμε πώς η σύγχρονη Ελλάδα εισήγαγε και ιστοριοποίησε την Ανταλλαγή Πληθυσμών στις επόμενες γενιές, τα τελευταία 100 χρόνια. Ακολουθώντας τα χνάρια του προηγούμενου επεισοδίου μας με την Αιμιλία Σαλβάνου, διερευνούμε το πώς ο απόηχος της Ανταλλαγής γίνεται ακόμα αισθητός, ιδιαίτερα όσον αφορά στη σημερινή υποδοχή των μεταναστ(ρι)ών στην Ελλάδα. Μαζί μας ο Θάνος Σκούρτας, ένας ντόπιος από τη Λέσβο και μέλος του Legal Centre Lesvos, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας τις ιστορίες των παππούδων του (από την πλευρά της μητέρας του), τους τρόπους με τους οποίους ήρθε ο ίδιος σε επαφή με αυτή την κληρονομιά, το γιατί δεν μπόρεσε να μάθει περισσότερα, καθώς και τις σκέψεις του όσον αφορά το ποια είναι η σχέση του παρελθόντος του με τις ιστορίες των μεταναστ(ρι)ών με τους οποίους και τις οποίες συνεργάζεται σήμερα. Ο Σκούρτας είχε την καλοσύνη να μας παραχωρήσει συνέντευξη τόσο στα αγγλικά όσο και στα https://open.spotify.com/episode/2WGKZAvm8i5tmTzbwW1J9D?si=054a087054384a74 (οπότε και έγιναν μαζί του δύο ηχογραφήσεις). Του έδωσε συνέντευξη ο Ozan Mirkan Balpetek. Ο Mert Koçak συνόψισε το επεισόδιο και σχολίασε την ιστορία του Σκούρτα στα https://open.spotify.com/episode/2eQsuvTaZFJ0gzedsXmDjK?si=c759e18624954f2e.

16 ENE. 2024 · Καλώς ήρθατε και πάλι στο "Διασχίζοντας το Αιγαίο: Ένας αιώνας ανθρώπων σε κίνηση”. Όπου εξερευνούμε την ιστορική και σύγχρονη πορεία της μετανάστευσης στο Αιγαίο. Σε αυτό το επεισόδιο, αναδεικνύουμε την εμπειρία των προσφύγων τη δεκαετία του 1920, μετά την Ανταλλαγή Πληθυσμών. Ρίχνουμε φως στο επίπονο ταξίδι τους κατά την άφιξή τους στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας την ανθεκτικότητά τους στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και τη δημιουργία νέων ζωών. Επιπλέον, διερευνούμε τους παραλληλισμούς μεταξύ των εμπειριών αυτών των κοινοτήτων της ανταλλαγής και των σύγχρονων αγώνων των αιτούντων άσυλο, εξετάζοντας θέματα διαφορετικότητας, αποκλεισμού καθώς και τις δυσκολίες κοινωνικής συνοχής του παρόντος. Καλεσμένη μας στο σημερινό επεισόδιο είναι η Αιμιλία Σαλβάνου, η οποία δίνει συνέντευξη στη Noémi Lévy-Aksu. Δεδομένου ότι η κύρια γλώσσα του επεισοδίου είναι τα https://open.spotify.com/episode/1g9NyumOgNek8SDchS3vw6?si=5527f4ea24aa45a3, η Merve Bakdur συνόψισε και σχολίασε τις ιδέες της Σαλβάνου στα https://open.spotify.com/episode/4W1GKYN9zeeZUyQT0PtTfl?si=a06e98e08ec44edf, ενώ οι Community Peacemaker Teams έκαναν το ίδιο στα ελληνικά.

2 ENE. 2024 · Καλώς ήρθατε στο πρώτο επεισόδιο της σειράς podcast "Διασχίζοντας το Αιγαίο"! Σε αυτό το επεισόδιο, θα διερευνήσουμε σε βάθος την ιστορία της Ανταλλαγής Πληθυσμών. Θα ξεκινήσουμε κατανοώντας το πώς επιλέχθηκαν οι κοινότητες που συμμετείχαν στην Ανταλλαγή. Στη συνέχεια, θα ρίξουμε μια συνολικότερη ματιά στον κοινωνικό και πολιτισμικό αντίκτυπο που είχε αυτή η ανταλλαγή και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Επιπλέον, θα συζητήσουμε για το πώς η Ανταλλαγή Πληθυσμών μνημονεύεται και τιμάται, και στις δύο ακτές, μέχρι και σήμερα. Καλεσμένη μας σε αυτό το επεισόδιο είναι η Noémi Lévy-Aksu. Η συνέντευξη με την Lévy-Aksu διενεργήθηκε από τον Mert Koçak. Καθώς η κύρια γλώσσα του επεισοδίου είναι η https://open.spotify.com/episode/182RfGkw6AJL81uI8mJqAc, η Merve Bakdur θα συνοψίσει και θα σχολιάσει τις ιδέες της Lévy-Aksu στα https://open.spotify.com/episode/2FJKEWIJwy3uPWRamSpDOC, ενώ οι φίλοι μας από τις Community Peacemaker Teams θα κάνουν το ίδιο στα ελληνικά.

19 DIC. 2023 · Αρχικά, θα εξηγήσουμε τις ιστορικές και πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην ανταλλαγή πληθυσμών, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιήθηκε η ανταλλαγή. Στη συνέχεια, θα μιλήσουμε για το πώς κατά τη διαδικασία της ανταλλαγής ήρθε στο προσκήνιο μια εθνική ταυτότητα βασισμένη στη θρησκεία, όπου προϋπόθεση για την Τουρκικότητα ήταν να πιστεύει κανείς στο Σουνιτικό Ισλάμ, ενώ προϋπόθεση για την Ελληνικότητα ήταν να πιστεύει κανείς στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Τέλος, θα περιγράψουμε, εν συντομία, τις μεταναστευτικές πολιτικές που έθεσαν σε εφαρμογή και οι δύο χώρες επί 100 χρόνια, προκειμένου να παραμείνουν πιστές στο μοντέλο της θρησκευτικής-εθνικής ταυτότητας. Για τις ερωτήσεις και τα σχόλιά σας σχετικά με το επεισόδιο, επικοινωνήστε μαζί μας στο https://legalcentrelesvos.org καί https://cpt.org.