Información
Z filozoficznego punktu widzenia działania impulsywne lub niepowściągliwe, czyli niezgodne z własnymi preferencjami, jest intrygujące, gdyż łamie dwie normy o wielkim znaczeniu dla życia refleksyjnego: (1) normę samorozumienia, która nakazuje,...
mostra másMyśl starożytna pozostawiła nam w spadku przynajmniej cztery obrazy działania
impulsywnego: (1) Gniew Achillesa wywołany naruszeniem jego praw, a tym samym
godności. Godność nie wchodzi w negocjacje z innymi wartościami, nie ma więc co
powściągnąć gniewu bohatera; (2) Monolog Medei w tragedii Eurypidesa ze słowami
„Nieznany mi przymus ogarnia mnie …” - odwołanie się do nieznanej podmiotowi, przemożnej siły; (3) Dialektyka woli odkryta przez św. Pawła i opracowana dokładniej przez św. Augustyna: „Nie czynię dobra, które chcę, lecz zło, którego nie chcę”; (4) Opina Arystotelesa odwołująca się do zaburzania głosu rozumu przez namiętności, w wyniku czego przestajemy wiedzieć, co jest dobrem.
W czasach nowożytnych wszystkie te perspektywy uległy pogłębieniu i
zniuansowaniu. U Montaigne’a w eseju O gniewie znajdujemy zaczerpnięty z lektury przykład osobliwej negocjacji pomiędzy namiętnością (impulsem) i refleksją: „A Spartanin Charyllus helocie jednemu, który stawiał mu się zbyt zuchwale i krnąbrnie: „Na bogów - rzekł - gdybym nie był w gniewie, w tejże chwili kazałabym cię uśmiercić”. Bogatym studium impulsywności i niepowściągliwości są dramaty Szekspira, w szczególności Makbet i Opowieść zimowa, w jakieś mierze Żywot Timona z Aten. Osobny odcinek podcastu poświęcony będzie „metodycznemu szaleństwu” Hamleta.
Problem niepowściągliwości jest ważnym przedmiotem współczesnej filozofa
praktycznej. Donald Dawidson w tekście o słabości woli pisze, że kto woli A niż B lecz robi B jest nie tylko nieracjonalny z pragmatycznego punktu widzenia, lecz pozbawiony jest istotnej samowiedzy: nie dysponuje pojęciem racji działania, a tym samym nie jest w stanie zrozumieć sam siebie. Dawidson przyczynę tego rodzaju działania w tym, że działający nie uwzględnia w swej decyzji wszystkich relewantnych okoliczności; idzie za racją izolowaną od innych racji (silniejszych i słabszych), a przez to niemożliwą do zrozumienia.
O działaniu impulsywnym. Prof. dr hab. Robert Piłat
O działaniu impulsywnym. Prof. dr hab. Robert Piłat
Podcasty Filozoficzne IF UKSWZ filozoficznego punktu widzenia działania impulsywne lub niepowściągliwe, czyli niezgodne z własnymi preferencjami, jest intrygujące, gdyż łamie dwie normy o wielkim znaczeniu dla życia refleksyjnego: (1) normę samorozumienia, która nakazuje,...
mostra másMyśl starożytna pozostawiła nam w spadku przynajmniej cztery obrazy działania
impulsywnego: (1) Gniew Achillesa wywołany naruszeniem jego praw, a tym samym
godności. Godność nie wchodzi w negocjacje z innymi wartościami, nie ma więc co
powściągnąć gniewu bohatera; (2) Monolog Medei w tragedii Eurypidesa ze słowami
„Nieznany mi przymus ogarnia mnie …” - odwołanie się do nieznanej podmiotowi, przemożnej siły; (3) Dialektyka woli odkryta przez św. Pawła i opracowana dokładniej przez św. Augustyna: „Nie czynię dobra, które chcę, lecz zło, którego nie chcę”; (4) Opina Arystotelesa odwołująca się do zaburzania głosu rozumu przez namiętności, w wyniku czego przestajemy wiedzieć, co jest dobrem.
W czasach nowożytnych wszystkie te perspektywy uległy pogłębieniu i
zniuansowaniu. U Montaigne’a w eseju O gniewie znajdujemy zaczerpnięty z lektury przykład osobliwej negocjacji pomiędzy namiętnością (impulsem) i refleksją: „A Spartanin Charyllus helocie jednemu, który stawiał mu się zbyt zuchwale i krnąbrnie: „Na bogów - rzekł - gdybym nie był w gniewie, w tejże chwili kazałabym cię uśmiercić”. Bogatym studium impulsywności i niepowściągliwości są dramaty Szekspira, w szczególności Makbet i Opowieść zimowa, w jakieś mierze Żywot Timona z Aten. Osobny odcinek podcastu poświęcony będzie „metodycznemu szaleństwu” Hamleta.
Problem niepowściągliwości jest ważnym przedmiotem współczesnej filozofa
praktycznej. Donald Dawidson w tekście o słabości woli pisze, że kto woli A niż B lecz robi B jest nie tylko nieracjonalny z pragmatycznego punktu widzenia, lecz pozbawiony jest istotnej samowiedzy: nie dysponuje pojęciem racji działania, a tym samym nie jest w stanie zrozumieć sam siebie. Dawidson przyczynę tego rodzaju działania w tym, że działający nie uwzględnia w swej decyzji wszystkich relewantnych okoliczności; idzie za racją izolowaną od innych racji (silniejszych i słabszych), a przez to niemożliwą do zrozumienia.
Información
Autor | Podcasty Filozoficzne IF UKSW |
Organización | Podcasty Filozoficzne |
Categorías | Filosofía |
Página web | - |
- |
Copyright 2024 - Spreaker Inc. an iHeartMedia Company