Żydzi posługiwali się kalendarzem księżycowym. Miesiąc trwał od nowiu czyli od tego momentu, kiedy nie ma księżyca do następnego nowiu. Miesiąc księżycowy trwa około 29,5 doby. Tak więc 15 dnia każdego miesiąca wypadała pełnia. Łatwo policzyć, że 29,5 * 12 daje 354, a dni w roku jest 365, a więc w roku księżycowym brakowało tych 11 dni. Po trzech latach brakowało już 33 dni czyli całego miesiąca z kawałkiem. Z tego powodu najczęściej co trzy lata dodawano taki 13 dodatkowy miesiąc.

Miesiące biblijne mają często dwie nazwy. Pierwszą starohebrajską oraz drugą z języka haldejskiego, która weszła do języka hebrajskiego po niewoli babilońskiej. Te drugie nazwy są częściej używane, a więc i ja będę się nimi częściej posługiwał. Kolejne miesiące używając tej drugiej nowszej nazwy to: Nisan, Ijjar, Siwan, Tammuz, Ab, Elul, Tiszri, Cheszwan, Kislew, Tebet, Szebat oraz Adar. Ten trzynsty miesiąc to We-Adar. Dzisiaj omówię pierwsze cztery czyli Nisan, Ijjar, Siwan oraz Tammuz.

Nisan (Abib) to pierwszy miesiąc w kalendarzu religijnym, a siódmy w świeckim. Nazywano go Abib co znaczy “miękkie kłosy”, ale po niewoli babilońskiej używano nazwy Nisan, co oznacza “pierwsze owoce”. Był to miesiąc żniw jęczmienia i pierwszy wiosenny miesiąc. Przypadał on na marzec lub kwiecień. 16 Nisan Izraelici mieli złożyć w ofierze pierwszy snop jęczmienia, a 50 dni później snop pszenicy. Początkowo był to miesiąc 7, dopiero po wyjściu z Egiptu ustalono, że będzie to pierwszy miesiąc. W Księdze Wyjścia 12:2 czytamy: “Ten miesiąc będzie wam początkiem miesięcy, będzie wam pierwszym miesiącem roku”. Tak więc we wcześniejszej Księdze Rodzaju był to 7 miesiąc. Gdy więc czytamy tam: “I osiadła arka w siódmym miesiącu, siedemnastego dnia tego miesiąca, na górach Ararat” (Rodzaju 8:4), to chodzi też o miesiąc Abib, który był wtedy jeszcze liczony jako 7 miesiąc.

Nisan jest ważnym miesiącem, bo wtedy odbywało się święto Paschy. Jezus ze swoimi apostołami spotkał się 14 Nisan na ostatniej wieczerzy i tego samego dnia został zabity. Opisano to w 4 ewangeliach. Np. Ewangelista Jan wspomniał, że Piotr czekając na wyrok dla Jezusa grzał się przy ogniu. W Jana 18:18 czytamy: “A czeladź i służba stali przy roznieconym ognisku i grzali się, bo było zimno; a stał też z nimi Piotr i grzał się”. Wyjawia nam to, że Nisan jest w Izraelu chłodnym miesiącem, szczególnie w nocy. Z kolei w Jozuego 3:15 czytamy: “I gdy niosący Skrzynię doszli do Jordanu, a nogi kapłanów niosących Skrzynię zanurzyły się w przybrzeżnej wodzie - Jordan bowiem przez cały okres żniwa występuje z brzegów”. W kolejnym rozdziale w Jozuego 4:10 czytamy, że przekroczyli Jordan 10 Nisan.

Co dają nam te informacje podczas czytania Biblii? Przeczytajmy np. Rut 1:22: “Tak powróciła Noemi a wraz z nią Rut Moabitka, jej synowa, z pól moabskich. A przyszły do Betlejemu na początku żniwa jęczmiennego”. Nie podano tutaj miesiąca, ale żniwa jęczmienne wskazują, że był wtedy Nisan. Noemi i Rut szły z pól moabskich do Betlejem. Pamiętajmy, że w nocy było zimno, a Jordan wylewał. One szły z drugiej strony Jordanu. W nocy prawdopodobnie marzły. Prawdopodobnie musiały też zapłacić komuś za przeprawę przez Jordan. Przekroczyły go prawdopodobnie w tym samym miejscu co Jozue czyli w okolicach Jerycha.

Ijjar (Ziw) to drugi miesiąc w kalendarzu religijnym, a ósmy w świeckim. Nazywał się po hebrajsku Ziw co znaczy “blask”. Później zaczęto używać babilońskiej nazwy Ijjar co znaczy “kwitnienie”. Ten miesiąc przypada na nasz kwiecień lub maj. W tym miesiącu Salomon zaczął budować świątynię, a parę stuleci później Zerubbabel zaczął ją odbudowywać także w drugim miesiącu Ijjar.

Najważniejszym dla Żydów świętem była pascha obchodzona pierwszego miesiąca czyli Nisan. Co jednak gdyby ktoś stał się ceremonialnie nieczysty? W Księdze Liczb 9:11 czytamy: “Będą ją obchodzić w drugim miesiącu, czternastego dnia, pod wieczór; będą ją spożywać z przaśnikami i gorzkimi ziołami”. Z tego prawa skorzystano w czasach króla Ezechiasza. Obchodzono paschę pierwszy raz od wielu lat. Nie przybyli jeszcze wszyscy ludzie i nie poświęcili się wszyscy kapłani. W 2 Kronik 30:2 czytamy: “Uradzili zaś król wraz z jego książętami i całym zgromadzeniem w Jeruzalemie, aby odprawić Paschę tę dopiero w drugim miesiącu”.

Żydzi używają tego kalendarza do dzisiaj. Np. 7 czerwca 1967 roku Izraelici zdobyli stare miasto w Jerozolimie i w ten sposób zjednoczyli całe terytorium tego miast pod swoim panowaniem. Ten 7 czerwca 1967 roku to według kalendarza żydowskiego 28 Ijjar. Tak więc do dzisiaj tego dnia czyli 28 Ijjar przypada w Izraelu święto państwowe - Dzień Jerozolimy. Ja nagrywam tą audycję w 2022 roku i w tym roku to święto wypadnie 28 maja po zachodzie słońca, bo wtedy zaczyna się dzień wg tego kalendarza. Ale np. w 2024 to święto przypadnie z 4 na 5 czerwca.

Siwan to trzeci miesiąc w kalendarzu religijnym, dziewiąty w świeckim. Siwan to nazwa przyniesiona po niewoli babilońskiej. Nie znamy hebrajskiej nazwy. Księgi napisane przed niewolą babilońską używają określenia trzeci miesiąc. Na ten miesiąc wypadało święto tygodni nazywane też pięćdziesiątnicą. Od święta paschy odliczano 7 tygodni i jeden dzień. W Kapłańskiej 23:16 czytamy: “Aż do następnego dnia po siódmym sabacie odliczycie pięćdziesiąt dni i wtedy złożycie nową ofiarę z pokarmów dla Pana”. Tak więc 16 Nisan składano w ofierze snop jęczmienia, a 50 dni później 6 Siwan składano w ofierze snop pszenicy.

Znajomość tych miesięcy przydaje się podczas czytania Księgi Estery. Haman przeciwnik Żydów napisał 13 Nisan list aby w ostatnim miesiącu roku zgładzić wszystkich Żydów. Mieli oni być zgładzeni 13 dnia miesiąca 12-go. Z kolei w Estery 8:9 czytamy: “Przywołano wtedy, to jest w trzecim miesiącu, w miesiącu Siwan, dwudziestego trzeciego dnia tegoż miesiąca, sekretarzy królewskich i rozpisano ściśle według rozkazu Mordochaja zarządzenia w sprawie Żydów”. Innymi słowy Żydzi zostali w pierwszym miesiącu skazani na śmierć. W miesiącu trzecim Haman został zabity, a do władzy dostał się Mardocheusz znany też jako Mordochaj. Nie mógł on cofnąć poprzedniego dekretu, bo według prawa Medów i Persów prawa nie dało się cofnąć, ale wysłał kolejne pismo, które pozwalało Żydom się bronić. Co się wydarzyło w tym dwunastym miesiącu to omówię przy okazji omawiania tamtego miesiąca.

Tammuz to czwarty miesiąc w kalendarzu religijnym, dziesiąty w świeckim. W Biblii ani razu nie użyto tej nazwy. Pochodziła ona od babilońskiego boga, który był opłakiwany przez kobiety w Jerozolimie, o czym czytamy w Księdze Ezechiela 8:14: “I zaprowadził mnie do wejścia północnej bramy świątyni Pana; a oto siedziały tam kobiety, które opłakiwały Tammuza”. Był to jeden z bogów, który początkowo był władcą Babilonu. Oddawano mu cześć stosując symbol litery T zarówno dużej jaki i małej. Biblia potępiła ten kult i być może dlatego nie używano w niej nazwy tego miesiąca. Sam Ezechiel zaczął pisać swoją księgę w tym miesiącu, ale użył tylko liczebnika. W Ezechiela 1:1 czytamy: “W trzydziestym roku, w czwartym miesiącu, piątego dnia miesiąca, gdy byłem wśród wygnańców nad rzeką Kebar, otworzyły się niebiosa i miałem widzenie Boże”.

9 Tammuz Nabuchodonozor zrobił wyłom w murze Jerozolimy. Z tego powodu Żydzi urządzali w ten dzień post. Wiele wieków później 17 Tammuz Tytus zdobył Jerozolimę, tak więc ten post przeniesiono na 17 dzień miesiąca czwartego. 5 Tammuz Ezechiel miał wizję Bożego rydwanu, o czym czytamy w Ezechiela 1:1. Z kolei tradycja żydowska mówi o tym, że 3 Tammuz Jozue zatrzymał słońce. Najważniejszym współczesnym świętem jest 17 Tammuz czyli to upamiętnienie zniszczenia Jerozolimy i drugiej świątyni przez Rzymian. Tego 17 Tammuz zaczynają się trzy tygodnie postów.

Na dzisiaj to wszystko. W kolejnych odcinkach postaram się omówić kolejne 8 miesięcy. Co warto zapamiętać z tych pierwszych czterech? 14 Nisan to Pascha - dzień w którym Jezus miał ostatnią Wieczerzę, a także dzień, w którym został zabity. Ijjar to drugi miesiąc. 14 Ijjar odbywała się druga Pascha dla tych, którzy nie mogli skorzystać z pierwszej. Siwan to trzeci miesiąc. 6 Siwan przypadało święto Pięćdziesiątnicy. Tammuz to czwarty miesiąc. Nie przypadało w nim żadne święto opisane w Biblii. Ale 17 Tammuz Rzymianie pod wodzą Tytusa zniszczyli drugą świątynię i z tego powodu Żydzi zaczynają tego dnia trzy tygodniowy post.

Ten miesiąc będzie wam początkiem miesięcy, będzie wam pierwszym miesiącem roku (Wyjścia 12:2)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Mojzeszowa/12/2

I osiadła arka w siódmym miesiącu, siedemnastego dnia tego miesiąca, na górach Ararat (Rodzaju 8:4)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/1-Ksiega-Mojzeszowa/8/4

A czeladź i służba stali przy roznieconym ognisku i grzali się, bo było zimno; a stał też z nimi Piotr i grzał się (Jana 18:18)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ewangelia-Jana/18/18

I gdy niosący Skrzynię doszli do Jordanu, a nogi kapłanów niosących Skrzynię zanurzyły się w przybrzeżnej wodzie - Jordan bowiem przez cały okres żniwa występuje z brzegów (Jozuego 3:15)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Jozuego/3/15

Tak powróciła Noemi a wraz z nią Rut Moabitka, jej synowa, z pól moabskich. A przyszły do Betlejemu na początku żniwa jęczmiennego (Rut 1:22)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Rut/1/22

Będą ją obchodzić w drugim miesiącu, czternastego dnia, pod wieczór; będą ją spożywać z przaśnikami i gorzkimi ziołami (Liczb 9:11)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/4-Ksiega-Mojzeszowa/9/11

Uradzili zaś król wraz z jego książętami i całym zgromadzeniem w Jeruzalemie, aby odprawić Paschę tę dopiero w drugim miesiącu (2 Kronik 30:2)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Kronik/30/2

Aż do następnego dnia po siódmym sabacie odliczycie pięćdziesiąt dni i wtedy złożycie nową ofiarę z pokarmów dla Pana (Kapłańska 23:16)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/3-Ksiega-Mojzeszowa/23/16